Jane Hamlett ve Julie-Maria Strange’in kaleme aldığı Pet Revolution: Animals and the Making of Modern British Life 2023 yılında Reaktion Books tarafından yayımlandı. Kitap 256 sayfadan oluşmaktadır. Hayvan tarihi literatürü açısından önemli olduğunu düşündüğüm bu kitap 19. yüzyılda Batı’da ortaya çıkan evcil hayvan kültüründen bahsetmektedir. Kitaba göre, 19. yüzyılda evcil hayvan beslemek kültürel kabulün bir simgesi haline gelmiş ve farklı sosyal sınıflar arasında yaygınlaşmıştır.
19. yüzyılda Batı’da gerçekleşen devrimlerden biri de Evcil Hayvan Devrimi’dir. Diğer bir deyişle, 19. yüzyılda evcil hayvanların ev hayatına dahili devrimsel bir nitelik taşımıştır. Ana akım tarih yazımında Avrupa’da gerçekleşen Sanayi Devrimi ve Tarım Devrimi gibi ekonomik gelişmeler ve dönüşümler ele alınırken yazarların “Evcil Hayvan Devrimi” olarak tanımladığı insan-hayvan ilişkilerindeki köklü değişim göz ardı edilmiştir. 19. yüzyılda yaşanan büyük dönüşümler, hayvanları dışarda bırakacak şekilde insan perspektifinden açıklanmıştır.
Jane Hamlett ve Julie-Maria Strange bu çalışmada başka bir yerden bakmayı seçiyorlar ve hayvanların da tarih yazımına dahil edilmesini destekliyorlar. Kitap Evcil Hayvan Devrimi’ni ele alınırken, hayvan tarihçisi Erica Fudge’ın da belirttiği gibi gibi hayvanların bakış açılarını yansıtan bir anlatım içermiyor. Çalışmada kullanılan anlatılar kaçınılmaz olarak insanların biçimlendirdiği anlatılardan oluşuyor. Hayvanlar geriye yazılı belge bırakamadıkları için yalnızca insanların hayvanlarla ilişkilerinden doğan, insanların oluşturduğu anlatılara erişebiliyoruz.
Modern dönemde insanların hayvanlarla olan ilişkilerinin dönüşümü radikaldi ve ekonomik, sosyal ve kültürel değişimlere bağlıydı. Evcil hayvan beslemek, bu değişimler sayesinde sosyal sınıf fark etmeksizin ortak bir uğraş haline gelmiştir. Bunun sonucunda ise, evcil hayvanlar ev-içi yoldaşlar olmuşlardır. Pet Revolution ayrıca evcil hayvanların insan hayatında nasıl bu kadar önemli bir yere sahip olduklarına dikkat çekmektedir. Kitap buna cevaben farklı bir yaklaşımla hayvanların insan mutluluğunun inşasındaki rolleri üzerine düşünmemizi önermektedir.
Pet Revolution kitabı, evcil hayvan sahiplerinin deneyimlerinden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Evcil hayvan tarihçeleri için, Viktorya dönemine ait mektuplar, günlükler ve hatıratlardan yararlanılmıştır. Buna ek olarak, arşivde pek rastlanmayan marjinalleştirilmiş ya da işçi sınıfına mensup ailelerin bakış açısından bir tarih anlatısı adına sözlü tarihede başvurulmuştur. Kitap bizi evcil hayvanların neden ve nasıl Batılıların günlük yaşamının bir parçası haline geldiğini sormaya davet ediyor.
Hamlett ve Strange’in de altını çizildikleri gibi, hayvan davranışına ve deneyimlerine ilişkin bu anlatıları insan failliği (human agency) mümkün kılmıştır. Pet Revolution evcil hayvan sahiplerinin bakış açısından yazılmış bir hayvan tarihinin ilginç bir örneğini sunuyor.
Comments